ANIMAZIOA

Animazioaren atal honetan bideo batekin topatuko zara, bideoak, mezu garbi bat transmititzen du: garrantzitsuena ez dela ze mailako edo motako euskara egin, baizik eta egitea, "zeinen polita den zu euskaraz entzutea". Kulturaniztasunarekin pasatzen den moduan, "herritik mundura eta mundutik herrira", horixe da euskalkiekin gertatzen dela ere; norberan berea defendatu behar du, eta horretarako, erabilerarik efizienteena, erabiltzea da. Hala ere, bereaz gain, gurea edo komuna dena ere babestu behar da, denok uler gaitezen elkarrekin eta euskarari erabilera formal zein ekademiko bat aitor diezaiogun.

Gontzal Mendibil eta Xeberriren abestia:

Araban bagare
Gipuzkoan bagera
Ziberun bagire
ta Bizkaian bagara
baita ere Lapurdi ta Nafarran.

Guztiok gara euskaldun
guztiok anaiak gara
nahiz eta hitz ezberdinez
bat bera dugu hizkera.

Herri bat dugu osatzen

eta gure zabarkeriz

ez daigun utzi hondatzen.

Bagare, bagera,

bagire, bagara

Euskera askartzeko

oraintxe dugu aukera

Euskadi askatzeko

oraintxe dugu aukera.

HITZ HODEIA

Zer da euskaldun izatea? Galdera honek erantzun desberdinak izango ditu, pertsona desberdinei galdetzen badiogu. Batzuek, euskaraz hitz egitea dela esango dute, beste batzuk, euskal herrian bizitzea dela esango dute eta baliteke norbaitek, sentitzen den zerbait dela esatea, sentimendu bat dela hain zuzen ere. Baina pilotan txapelduna, txapela buru gainean duena dela argi dugun moduan, euskaldunak egiten gaituena euskara dela argi izan behar dugu; euskaldun izatea eta euskal herritarra izatea bi kontzeptu ezberdin baitira. Bada, adibidez, hainbat euskal herritar, izan nahi arren, euskalduna ez dena eta, aitzitik, hainbat euskaldun, euskara eduki arren, erdara hutsean ibiltzen dena.

Altxor bat daukagu gure barruan, euskaldunok soilik dugun altxorra, gure hizkuntza, euskara eta guzti honen inguruan hausnartzeko, euskal herriko pailazo ezagun batzuk 2009an Korrikarako idatzitako testua, hitz hodei bezala jartzen dizuet. Gai izango zarete testua osatzeko?

Beherko aldean testuaren linka jarriko dizuet irakurri al izateko,baina lehengo saitu testua osatzen.

(Argazkiaren gainean klikatzen baduzue handitu egiten da)

http://www.berria.eus/albisteak/33156/pirritx_porrotx_eta_marimotots_pailazoek_irakurritako_mezua.htm

ULERMENA LANTZEKO ARIKETA

Ondorengo lerroetan ipuin bat aurkituko duzue, ipuin hau Zelaieta herri eskolako Lehen hezkuntzako ikasle batek Abadiñoko udaletxeak antolatutako ipuin lehiaketan bidalitako eta sariduna izandako ipuinak da. Ipuin honekin ulermen ariketa bat egin nahi dugu, zuen lana ipuina irakurtzea eta ondoren dauden galderak erantzutea izango da. Azkenik lehiaketan saridunak izan diren ipuinak azaltzen diren link-a jariko dugu, zuek hauetaz gozatu eta irakurri ahal izateko.

1. NEREA DINOSAUROEN MUNDUAN

Bazen behin neska bat Nerea deitzen zena, 8 urte zituen. Egun batean aitak museoara eraman zuen Nereari dinosauroak asko gustatzen zitzaizkiolako. Egun guztia museoan pasatu zuten. Dinosauroen eskeletoak, fosilak eta abar ikusi zituzten.

Etxera joateko orduan, Nereari T‐rex baten eskeletoa mugitzen hasi zela iruditu zitzaion, eta aitari esan zion:

‐Aita, aita, dinosauro hau mugitzen ari da!

Eta aitak erantzun zion:

‐Ez esan tontakeriarik, eskeleto bat da eta.

Eta Nereak bere buruari esan zion irudipena izan zela. Ondoren, aitarekin etxera joan zen. Oheratzean, bere dinosauro panpinei eguna kontatzen hasi zitzaien. Eta bukatzean esan zien:

‐Dinosauroen munduan egongo banintz…

‐Nik eramango zaitut nahi baduzu –esan zion Dino bere dinosauro panpinak.

‐Nork esan du hori? –esan zuen Nereak harrituta.

‐Nik esan dut, Dinok, eta 4 gurari eman dizkizut. 

‐Nik dinosauroen mundura joan nahi dut. Hori izan zen lehenengo guraria.

Han inguruan brakiosauro kume bat ikusi eta maskota moduan eduki nahi zuen Nereak. Bat‐batean kume horren ama agertu zen, 4 metroko lepoa bazuen behintzat. Orduan, hegaz egitea nahi izan zuen Nereak.

‐Hori izango da zure bigarren guraria.‐esan zuen Dinok.

Nerea hegaz zebilen bitartean pterodaktilo bat ikusi eta gainean jarri zen. Itsaso gainean hegaz nekatuta zegoenean, itsasora joan nahi izan zuen. Orduan, Dinok esan zuen:

‐Hori izan da zure hirugarren guraria.

Itsasoan zebilen bitartean Latosaurioa, Teratosaurioa…ikusi zituen. Orduan, bale bat agertu zitzaion eta aho zabalik berarengana zihoan. Nerea beldurtu egin zen eta etxera joan nahi izan zuen amets bat izateko. Horixe izan zen bere azken guraria.

Nerea panpinen ondoan esnatu zen eta konturatu zen dena amets bat izan zela.

June Carcavilla (LH4)

http://www.xn--abadio-0wa.org/eu-ES/Zerbitzuak/Euskara/Ipuin%20lehiaketa%202013%202014/02%20Saritutako%20ipuinak.pdf

ARIKETA

Ondorengo atalean ariketa desberdinak aurkituko dituzue euskara eta literatura lantzeko, gainera oso modu dibertigarri batean. Ariketak ez dute zailtasunik,egiteko errazak dira. Prest al zaudete? Animo eta ondo pasatu!

GURUTZEGRAMA

Zein da zeinekin?

DENBORA-LERROA

Atal honetan aipatuko dira Euskal idazle ezagunenetakoak izan direnak denboran zehar. Alde batetik, ikasleei eskainiko zaie aukera euren izenak ezagutzeko, aurpegia argazki bidez jartzeko, euren idatziez jabetzeko eta denboran kokatzeko. Horretarako, denbora-lerroa edo timeline bat sortu da. Klasikoenetik hasi, eta gaur egun arte. Bestalde, nabarmendu daiteke idazle batzuk lerrotik urrun kokatzen direla, horiek, “klasikoan” kokatzen dira. Aldiz, lerroa ea ukitzen daudenak, “garaikidean”. Hodeian aipatu den moduan, euskalduna, euskara berea duena da. Era berean, Euskal idazlea ere, euskaraz idazten duen idazlea da. 

« Esanaren arabera, euskaldun zahar nahiz berriek idatziriko zernahi, literaturaren barrunbean sartzen baldin bada, euskal literatura da. Aitzitik Euskadiko jendeak —eta jakinaren gainean darabilt izen hau, Euskal Herriaren lehen zatiaren bitartez nahastea sor ez dadin—, erdaraz, edozein erdaratan, idazten duten neurrian ezin daitezke izan euskal idazle; euskaltzale sutsu agertzen baldin badira ere, erdal idazle dira.  »

Koldo Mitxelena (2001)

INFOGRAFIA

Hauxe da Igor eta Arianeri bururatutako infografia blog honen inguruan! Zer dakizu gaiaz? Esaldiek zerbait ekartzen dizute burura? Esaldietan zuzenean adierazten da, baina, zer esaten dizute irudiek? Hausartu, kuxkuxeatu edo galdetu dezakezu...
Bestalde, gai zabala denez, eta bakoitzaren bizipen zein sormenak ahalbidetzen duenez, norberari euskarak, Euskal Herriak, bertako hezkuntzak, literaturak, historiak edo dena delakoak burura ekartzen diona adierazi dezake modu erakargarri eta komunikagarri batean. Testu edo marrazki bidezko mezuan, nori ez zaio pasa inkontzienteki marrazkira bideratu eta testua alde batera uztea? Ikas dezakegun, beraz, gure ideiak modu irisgarrian plazaratzen!

MAPA KONTZEPTUALA

Jarraian, organigrama bat ikusteko aukera izango dute gure ikasleek. Alde batetik, testu motak ezagutzeko eta identifikatzeko balio izango diete. Bestalde, ezagutzeaz gain, euren alderdi sortzailea aktibatzeko aukera izango dute. Horretarako, pentsatu beharko dute gairen batean, lagunekin edukitako ezatabaidaren batean, gustuko duten zerbaitetan eta testu mota zehatz baten bidez adierazi. Ondoren, esango dute ze testu mota den, zertan oinarritzen den hori esateko eta zergatik hautatu duen esan beharreko hori modu horretan manifestatzea.

Mapa kontzeptuala